دکتر نیما اختردانش

پزشک عمومی و کارشناس ارشد مدیریت فن آوری اطلاعات سلامت

جای تعجب نیست که امروزه در اکثر کنفرانس ها و همایش های بین المللی انفورماتیک پزشکی موضوعات با اهمیتی از جمله سلامت جمعیت، تجزیه و تحلیل داده ها، EHR مقرون به صرفه و امنیت مورد بحث قرار می گیرد. شگفت آور این است که مشارکت بیمار در حال حاضر به عنوان اولویت  اصلی فن آوری اطلاعات سلامت گزارش شده است. چرا؟

اکثر بیمارستان های دنیا در حال استفاده از پورتال های بیمار هستند به خصوص در بیمارستان های شهری و روستایی؛ اما این موضوع یک مشکل حتی در سیستم های مراقبت سلامت بزرگ است. در نتیجه، هنوز هم بسیاری از مزایای پیش بینی شده برای بیماران و بیمارستان ها - مثل صرفه جویی در هزینه و راندمان - یک واقعیت ملموس و دست یافتنی نیست.

تا همین اواخر، مشارکت بیمار به آرامی در سمت "نرم" فن آوری اطلاعات سلامت بود، از جمله  میتوان پورتال های بیمار که  کاربردهای معنی داری برایشان در نظر گرفته شده ولیکن برای بسیاری از بیماران غیرضروری بوده و استفاده نمی شوند.

فقدان قابلیت تعامل و اتصال پرونده الکترونیک سلامت و سیستم های اطلاعاتی بیمارستانی، بیماران را مجبور به ثبت نام در پورتال های متعدد می کند که با هر مقیاس و معیاری سنجیده شود (البته جز نظر تولید کنندگان نرم افزارها!) باعث اتلاف وقت مفرط می شود و اغلب پورتال ها ویژگی هایی را که بیماران بیشتر می خواهند ارائه نمی دهند – نوبت دهی و برنامه ریزی آنلاین و پرداخت صورتحساب، نمایش کامل از پرونده های پزشکی خود و نتایج آزمایشات و پیام دهی و ارتباط مجازی امن با پزشکان معالجشان. علیرغم این موانع در مشارکت و درگیر شدن بیماران، بدنبال روند رو به رشد سایر راه حل های مشارکت مانند قابلیت های نظارت از راه دور بیماران و سایر مولفه های سلامت الکترونیک در مدیریت سلامت جمعیت،  با دگرگونی در روند مراقبت های سلامت برای بسیاری از افراد، به خصوص در مناطق محروم مواجهیم.

شاید همیشه یک بخش از جمعیت بیمار ما وجود داشته باشد که در برابر استفاده از پورتال بیمار مقاومت کنند، اما من شک دارم. تراکنش های آنلاین و وابستگی به تلفن همراه در این نسل از یک وضعیت تفننی به موضوعی فراگیر در همه جا و همه وقت تبدیل شده است. آرامش فعلی جامعه با ابزارهای آنلاین احتمالاً باعث افزایش سرعت استفاده از پورتال بیمار خواهد شد مخصوصاً زمانی که ویژگی های قوی، قابلیت استفاده آسان و ارتقاء مؤثر این پورتال ها باعث استفاده از آنها در قالب یک هنجار و عادت شود.

بنابراین، ابزارهای پورتال بیمار باید چه ویژگی هایی برای موفقیت داشته باشند؟

در آغاز :

بهترین رویکرد، این است که به دنبال یک راهبرد پورتال پیشرفته و منظم بیمار با شروع از مبانی و پیشرفت به سمت یک ابزار قوی که به طور مداوم ارتباط بین بیماران و ارائه دهندگان خدمات را افزایش می دهد. بر اساس نظرسنجی های انجام شده، بیماران حداقل، می خواهند نوبت دهی ویزیت، پرداخت صورتحساب و مشاهده آنلاین پرونده پزشکی خود را داشته باشند. بیشتر سیستم های موجود، هنوز این یک دو سه اولیه و اصلی را ارائه نمی دهند. این منطقی است که با این سه قابلیت اساسی شروع شود زیرا نسبتاً آسان است و در عین حال برای بیماران جذاب است.

فراتر از این سه عملکرد، ضروری است که از منظر های دیگر عملکردی نیز به محاذات قابلیت استفاده کلی به پورتال ها نگاه کنیم. مطمئناً، شما می توانید پورتالی راه بیندازید که به بیماران اجازه می دهد هر گونه اطلاعاتی را در پرونده خود مشاهده کند، اما اگر ابزار مورد استفاده قابلیت کاربرد و ارزش نداشته باشد انگار کاری نکرده اید.

قابلیت های عملکردی هسته ای

کاپترا (Capterra) ، سازمانی که راه حل های نرم افزاری ایده آل برای نیازهای خاص کسب و کاری را شناسایی می کند، با کاربران بیمار واقعی صحبت کرده است تا ببیند که از نظر بیماران چه چیزی در پورتال های بیماران مطلوب است. در اینجا برخی از ویژگی های عملکردی اصلی که بهترین راه حل ها را به اشتراک گذاشته آورده شده است:

- ثبت نام و ورود به سیستم را آسان کنید. بیماران در صورتی که اولین کاری که باید انجام دهند مبهم، پیچیده و یا مستعد خطا است مطمئناً از استفاده از پورتال خودداری می کنند. پورتال شما باید بازیابی رمز عبور خودکار داشته باشد و در هر زمان، شب یا روز در دسترس باشد. یک میز کمک باید از طریق تلفن و یا چت برای رفع به مشکلات مربوط به استفاده بیمار از پورتال به راحتی در دسترس باشد.

- به بیماران امکان دسترسی امن به پست الکترونیک پزشکان خود بدهید. بیماران می خواهند یک پزشک یا حداقل پرستار به سوالات پزشکی شان پاسخ دهد. ایمیل ها باید امکان الصاق ضمائمی از جمله تصاویر مرتبط با مشکل فرد، برای مثال بثورات پوستی یا نتایج آزمایشات انجام شده توسط سایر مراقبت کنندگان را داشته باشند. سیستم ایمیل باید شامل هشدار خودکار باشد تا بیمار مجبور به چک مداوم برای دریافت احتمالی پیام های جدید نباشد. از این رو خیلی اتفاقی نبوده که استفاده از ارتباط الکترونیک یا ایمیلی امن بین پزشک و بیمار، باعث بهبود به میزان 2 تا 6.5 درصد در شاخص های "مجموعه داده ها و اطلاعات اثربخشی مراقبت های سلامت" (HEDIS) در خصوص بیماری هایی نظیر دیابت، فشار خون و غربالگری و کنترل کلسترول گردیده است.

- همانند هشدار های ایمیلی در ارتباطات پزشک، هنگامی که محتوای پورتال تغییر قابل توجهی می کند پورتال شما باید اعلان های لازم را ارسال کند. به تجربه ثابت شده که بیماران آخرین تغییرات را دنبال نمی کنند مگر اینکه مطالب پورتال مرتباً به روز شده و برایشان جالب و ارزشمند باشد.

- حتماً پورتال را به پرونده الکترونیک سلامت خود وصل کنید. بسیاری از پورتال ها خود جزئی از یک سیستم گسترده پرونده الکترونیک سلامت هستند؛ برخی هم مستقل می باشند اما با پرونده الکترونیک سلامت، یکپارچه و ادغام می شوند؛ بنابراین تقریبا تمامی راه حل های موجود این نیاز را برآورده می سازند. این ارتباط باعث دسترسی فوری در ارتباطات بالینی و مالی بین بیماران و ارائه دهندگان خدمات می شود.

- پورتال را دوستانه، موبایل کنید. انسانها هر جا که میروند، تکنولوژی را با خود می برند. در حال حاضر اکثر مردم ایمیل های خود را بر روی یک دستگاه تلفن همراه بررسی می کنند و  خواهان راه حل هایی هستند که هم برای سیستم عامل های موبایل و هم پلاتفرم های غیر موبایل بهینه سازی شده اند.

- تسهیل پرداخت آنلاین صورتحساب، سرویسی است که در بیشتر سناریوهای پرداخت صورتحساب به عنوان یک قاعده هنجاری مطرح می شود. پیشتر که برویم ، بیمار به عنوان مصرف کننده احتمالاً از ارائه دهندگانی که نمی تواند آنها را قادر به پرداخت آنلاین صورتحساب های پزشکی به راحتی پرداخت قبوض آب و برق کنند فاصله می گیرند.

برخی از پورتال ها ویژگی هایی را ارائه می دهند که فقط نیاز است دکمه شان "روشن" شود. مابقی اینگونه نیستند و ممکن است نیاز به توسعه فن آوری اطلاعات و سفارشی سازی بیشتری باشد. در هر صورت، روشن است که ابزارهای آنلاین برای مصرف کنندگان مراقبت های سلامت باید نزدیک به تجاربشان در دریافت از راه دور سایر خدمات باشد. بله، البته موضوع مراقبت های سلامت فرق می کند اما بیماران هم مصرف کنندگانی هستند که اگر سرخوردگی شان از حد معینی فراتر رفت به سراغ ارائه دهندگانی با ابزارهای الکترونیکی مدرن تر می روند.

یکپارچگی با عملیات بالینی، مزایای دوطرفه و جام مقدس: قابلیت همکاری پرونده الکترونیک سلامت

این روزها علاوه بر ارائه ویژگی های تعاملی و کاربردی پایه ای که در اکثر ابزارهای مبتنی بر رایانه استفاده می شود، بهترین پورتال های بیمار  همچنین از خروجی ها و نتایج بیمار محور پشتیبانی می کنند و با مواجهات و تصمیمات بالینی تلفیق می شوند. دستيابي به اين سطح استفاده از پورتال بيمار، فرآيندی تحول زا در ميان بيمارستان ها، پزشکان، بيماران و فناوري اطلاعات است، اما بايد جزء ضروري از برنامه ريزي بلند مدت شما باشد.

استفاده از پورتال بیمار با وفاداری بیمار و افزایش درآمد همراه است. طبق گزارش یک پست وبلاگ سازمان Health Affairs ، بیمارانی که از پورتال Kaiser Permanente استفاده می کنند 2.6 درصد احتمال بیشتری دارد که عضو این سیستم بهداشتی درمانی باقی بمانند تا افرادی که کاربر این پورتال نیستند. همچنین باعث شده که 85 درصد از بیمارانی که ارتباطات ایمیل دارند نمره 8 یا 9 را در یک مقیاس نه امتیازی در مؤلفه های حیاتی کیفیت بدهند.

بیایید با چالش های دستیابی به پورتال بهینه بیمار مواجه شویم و اهمیت نهادی آن را برای هر دو طرف ارائه دهندگان خدمات بهداشتی درمانی و بیماران به رسمیت شناسیم. از طریق پورتال های قدرتمند، بیماران می توانند از مراقبت های سلامت خود به طور مؤثرتری حمایت کنند و کنترل بیشتری داشته باشند. همانطور که بیماران از مزایای بیشتری بهره مند می شوند، منافع ارائه دهندگان آن نیز بیشتر تأمین خواهد شد. تعهد هر دو گروه باعث صرفه جویی در زمان برای هر دو، صرفه جویی در هزینه و افزایش درآمد برای ارائه دهندگان، کمتر شدن ویزیت های غیر ضروری، روابط قوی تر با بیمار و ارائه نتایج بهتر خواهد شد.