«سلامت- موبایل» عبارتی است که به استفاده از موبایل در حوزه سلامت اشاره میکند. اتحادیه بینالمللی ارتباطات از راه دور ITU در آخرین شماره خود گزارشی از توجه به سلامت الکترونیکي (eHealth) منتشر کرده است. در این گزارش توجه ویژهای به استفاده از موبایل در سلامت شده است. در سالهای اخیر استفاده از موبایل برای کمک به بیماران و سالمندان رشد زیادی کرده است. همچنین هفته گذشته انجمن eHealth فراخوان خود را برای کنفرانس جدیدش اعلام کرد. این انجمن پنج سال است که در زمينه بسترسازی برای استفاده از تلفن همراه در حوزه سلامت فعالیت میکند و به تولید اپلیکیشنهای حوزه سلامت در موبایل با سازمانهای مختلف همکاری میکند. آنچه در زیر میخوانید، نکاتی است كه انجمن mHealth در اهمیت و چگونگی استفاده از موبایل در سلامت منتشر کرده است.
توسعهنيافتهها نيازمند سلامت- موبايل
Mobile Health که بهطور اختصار mHealth خوانده میشود، عبارتی است که به فعالیتهای حوزه پزشکی و بهداشت عمومی گفته میشود که توسط دستگاههای تلفن همراه پشتیبانی میشود. این اصطلاح به استفاده از دستگاههای تلفن همراه، مانند تلفن همراه، تبلتها و پدها نیز اشاره میکند؛ برنامههایی که در سلامت-موبایل از آنها استفاده میشود، برنامههایی کاربردی است و بیشتر شامل استفاده از دستگاههای تلفن همراه در جمعآوری دادههای بالینی سلامت، ارایه اطلاعات بهداشتی و درمانی پزشکان، محققان و بیماران، نظارت بر علایم حیاتی بیمار و ویزیت از راه دور ميشود.
mHealth در سالهای اخیر تا حد زیادی به یک برنامه کاربردی در کشورهای در حال توسعه تبديل شده است. این مساله البته به نفوذ استفاده از تلفن همراه در کشورهای مختلف بستگي دارد. در کشورهایی با درآمد پايين نیز استفاده از تلفن همراه در سالهای اخیر رو به افزايش بوده است و همین موضوع باعث شده که ظرفیت سیستمهای بهداشتی و مراقبتهای بهداشتی در این کشورها در استفاده از تلفن همراه ایجاد شود. با وجود اين، کشورهایی که درآمد سالانهشان کم است، مجموعهای از محدودیتها در سیستم مراقبت بهداشتی دارند. این کشورها کمبود شدید منابع انسانی دارند. با توجه به این مسایل، رشد استفاده از موبایل-سلامت میتواند به کنترل بیماریها در این کشورها کمک کند، اما به نظر میرسد بزرگترین مشکلی که این کشورها در گسترشmHealth دارند کمبود زیرساختهای مناسب است. گزارشهای سازمان بهداشت جهانی نشان میدهد که کشورهایی که درآمد سرانه بالایی دارند از کشورهایی که درآمد سرانه پایینتری دارند از mHealth استفاده بیشتری کردهاند. این سازمان در گزارش خود نوشته است که شرایط کشورهایی با درآمد سرانه بالا برای استفاده از mHealth مناسبتر است. در حال حاضر کشورهای اروپایی بیشترین میزان استفاده از تلفن همراه را در حوزه سلامت دارند و قاره آفریقا از تلفن همراه در حوزه سلامت کمترین استفاده را میکند.
در پروژههای mHealth شاخصهای مختلفی بیان میشود. از جمله این اهداف تامین نظارت بر وضعیت سلامت افرادی است که بیماریهای سخت دارند و افرادی هستند که پزشک یا درمانگاه در نزدیکی آنها قرار ندارد. یکی از برنامههایی که در mHealth به آن توجه میشود، آموزش کادر درمانی و بالا بردن توانمندیهای این گروه است.
آمارهای استفاده از نظارت از راه دور در حوزه بهداشت نشان میدهد که حدود دو میلیون و 800 هزار نفر تا پایان سال 2012 از این نوع اتصالات یکپارچه استفاده كردهاند. این آمارها پیشبینی میکند در بین سالهای 2011 تا 2017 حدود 9 میلیون و 400 هزار نفر از درمانهایی با نظارت از راه دور استفاده میکنند. (كه در اينگونه درمانها هر ابزار وايرلسي مورد توجه قرار ميگيرد)
اگرچه رشد قابل توجهي در استفاده از درمانهايي با نظارت از راه دور وجود خواهد داشت، اما اين رشد در حوزه اپليكيشنهاي حوزه سلامت بيشتر خواهد بود به طوريكه با توجه به رشد اپلیکیشنهای حوزه سلامت پیشبینی شده که در سال 2015 حدود 500 میلیون بیمار از اپلیکیشنهاي سلامت استفاده کنند.
بعضی زمینههای مورد استفاده در mHealth عبارتند از:
- سیستمهای پاسخ اضطراری (مانند تصادفات جاده، مراقبتهای اورژانسی)
- هماهنگی منابع انسانی، مدیریت و نظارت
- استفاده از تماسهای تلفنی و پیام کوتاه در تشخیص بیماری و پزشکی از راه دور
- ایجاد پایگاه دادهها و اطلاعات پشتیبانی در مراقبتهای پزشکی
- برنامهریزی برای اپلیکیشنهایی مانند تامین داروی بیمار
- مراقبت و نظارت از راه دور بیمار
- گسترش خدمات بهداشتی
- گزارشدهی خدمات بهداشتی و درمانی
- آموزشهای حوزه سلامت از طریق موبایل برای عموم مردم
- آموزش شاخصهای مرتبط با حوزه بهداشت و توسعه برای کارکنان مراقبتهای بهداشتی
و ارتقای بهداشت، درمان و همسو کردن جامعه در این حوزه
- پشتیبانی از بیمارانی که نیاز به درمان مداوم دارند، مانند بیماران دیابت یا دیالیز
- آموزش مدیریت بهداشت شخصی