بیمارهمان انسان همانند خود ماست که چون بیمار شده و یا به درد و رنج دچار می باشد به کمک، مراقبت و درمان ما نیازمند گشته است. بیشتر انسانها در فرصت‌های زیادی در صف بیماران قرار می گیرند و تنها شماری اندک از آنها در نقش پرستار و پزشک انجام وظیفه می‌کنند. پرستاران و پزشکان نیز در گذر زندگی گاهی در صف بیماران قرار می گیرند. بنابراین، اگر فراهم آوری رضایت بیمار را در فرایند مراقبت و درمان، مدنظر قرار دهیم، فراهم آوری رضایت بیشتر جامعه را در نظر گرفته ایم بیمار در جایگاه انسانی خود- بر عکس حیوانات- در برابر خویش مسئول و دارای آزادی انتخاب می باشد. به عنوان یک انسان، می تواند آری یا نه بگوید، حقوقی چون حق انتخاب، حق پذیرفتن یا نپذیرفتن، حق استقلال اندیشه، حق فرد بودن به جای شی بودن را داراست. 

اگر بیمار در مراقبت های بهداشتی درمانی، تنها به صورت یک عامل در نظر گرفته شود و بدون آگاهی از وضع خویش و داشتن پیش‌آگهی از بیماری و یا بدون در نظر گرفتن حقوق انسانی اش، به پزشک و پرستار تسلیم گردد، از حالت فرد بودن بیرون آمده و به صورت شی در می آید. هنگامی که از شکل بالینی فردی بیمار، سخن به میان می آید، در حقیقت، منظور، داشتن پنداری ساده از فردی نیست که در بستر بیماری خوابیده است بلکه فرد بیماری را در نظر داریم که با ویژگی های خانوادگی، روابط اجتماعی، احساس غم و شادی، دچار ترس و وحشت از بیماری و نگران امیدها و آرزوهای فردای خویش می باشد. 

برای اینکه حقوق بیماران بهتر درک شود باید خود را جای آنها فرض کنیم تا احساسات و واکنش های آنها در برابر نیازهای روحی و جسمی شان را بهتر درک کنیم. در آن صورت برای آنها همان حقوقی را در نظر خواهیم گرفت که انتظار داریم برای ما در نظر گرفته شود. زیرا همه ما در فرایند های زندگی، زایش، رشد، بلوغ، بیان استعداد های جسمی و ذهنی و تولید مثل، شبیه به هم هستیم و سرانجام نیز همه به پذیرش درد و مرگ و مصیبت محکوم می باشیم.

اصول نیکوکاری، داوری درست و احترام به ارزش و حقوق دیگران، جزو علم اخلاق همه جوامع بشری است. این ارزشها، زیربنای اولویت دادن به جایگاه دیگران و جزو هدف های زندگی انسان است و به انسانیت، مفهومی ویژه می بخشد در ارتباط با دیگران، تنها اهمیت دادن به این ارزش هاست که رفتار ما با دیگران، بخردانه و انسانی می‌شود. از همه مهمتر تاکید بر اصل نیکوکاری است که تلاش ما را در درمان بیماران، منصفانه می سازد. بنابراین اولویتی که برای ارزش های مختلف در نظر گرفته می شود باعث تغییر در شرایط اقتصادی-اجتماعی فرد در جامعه می گردد. اصولاً وضعیت حقوقی بیماران، به شرایط اقتصادی، اجتماعی و گونه ی قوانین کشورشان ارتباط مستقیم دارد. استفاده از فن‌آوری روزآمد، نوع توان استفاده حکومت کشورها از این پدیده، بر چند و چون فرایندهای مراقبت از بیمار اثری به سزا دارد.

در سالیان اخیر، علوم پزشکی و مراقبت های بهداشتی، با پیشرفتهای شگرف، افزون بر ایجاد توانایی در شناخت انواع بیماری، شیوه درمان و استفاده از داروهای شیمیایی گاهی باعث بروز عوارض ناشی از درمان نیز می شوند. مانند داروهای شیمیایی که گاهی افزون بر عوارض ناخوشایند، باعث درمان بیمار هم می گردند. بنابراین همانگونه که در استفاده ازعلوم پزشکی و مراقبت های بهداشتی درمانی روزآمد، تلاش داریم باید از قوانین اخلاقی و تغییرات قانونی که در رابطه با علوم پزشکی در جهت رعایت حقوق بیماران به وجود می‌آید، نیز آگاه باشیم تا هنگام ارائه خدمات بهداشتی درمانی احترام به جایگاه انسانی بیمار در نظر گرفته شود.

در بیان زندگی تعریف های زیاد ارائه شده است، اما آنچه را همه مردم زندگی می نامند مجموعه ای از حالات سلامت و بیماری، درد و رنج، لذت و خوشی، حسرت و وحشت، امنیت و آرزو، پرهیز و نگرانی و نفرت می باشد. سلامت و بیماری، واژه‌هایی هستند که در حالت های مختلف تفسیرهای متفاوت دارند. برای نمونه در پزشکی، اختلال در وضعیت هایی را بیماری می نامند که بر پایه پزشکی و آسیب شناسی کار بدن، طبیعی و سالم در نظر گرفته شده است. اصولاً در رابطه با سلامت و بیماری ما همین مضمون را در نظر می‌گیریم. در آسیب شناسی و فیزیولوژی، از سلامت و بیماری به صورت دو واژه قراردادی استفاده می شود، زیرا وضعیت یک اندام در شرایط مطلوب را سلامتی و اختلالی که در این شرایط پدیدار می‌گردد بیماری انگاشته می‌شود. بنا بر این، تعریف بیماری، دارای یک روند دوقطبی است که یک سر آن سلامت و سر دیگر بیماری می باشد. در سلامت جسم، معمولا شخص برای تامین سلامت به دنبال سلامت نیست و در جهت رسیدن به آن اقدامی انجام نمی‌دهد بلکه هنگامی که سرحال و سالم می باشد تنها کارهایی را انجام می‌دهد که برایش لذت بخش و یا عادت است. زمانی که انسان بیمار و مصدوم می گردد و از زندگی کمتر لذت می برد برای رسیدن به سلامتی، دست به اقداماتی می‌زند تا بهبود حاصل گردد و سلامت را بازیابد.

سلامت چیزی است که ما به آن ارزش می‌دهیم و کمال مطلوب در آن هدف عالیه ماست. بنابراین برای تحقق بخشیدن به آن و بهره‌مند شدن از آن برای خود و دیگران تلاش می‌کنیم. بیماری موردی است که برای مصون ماندن و پیشگیری از آن تلاش می شود و اگر این دو مورد با شکست روبه‌رو شود، برای برطرف کردن و درمان آن وارد عمل می‌شویم. بنا به تعریف نخستین سازمان بهداشت جهانی که درباره سلامت عنوان گردیده مفهوم سلامت و بیماری بر پایه ارزش‌های فردی و اجتماعی بشر قرار دارد و تاکید بر سلامت (سلامت اجتماعی و روانی و جسمانی کامل را در نظر دارد، نه تنها نبود بیماری و یا نقص جسمی) را سرلوحه کار خویش قرار داده است. (سازمان بهداشت جهانی، ۱۹۷۴)