برنامه ریزی برای استفاده از آخرین فن آوری ها در صنعت سلامت یک استراتژی مهم برای بسیاری از سازمان های بهداشتی درمانی به منظور افزایش خدمات و کاهش هزینه های عملیاتی است. تقاضا برای خدمات بهداشتی درمانی در حال افزایش است، در حالی که کمبود متخصصان مراقبت های سلامت از قبیل پزشکان، پرستاران و داروسازان یکی از سخت ترین چالش ها را برای ارائه دهندگان خدمات فراهم آورده است. علاوه بر این، بیماری ها پیچیده تر می شوند و پیشرفت های جدید در فن آوری و تحقیقات، باعث تسهیل در ظهور تکنیک های جدید و البته مؤثرتر در تشخیص و درمان شده است. در نتیجه، تدارکات پشت اداره چنین عملیاتی پیچیده تر بوده و بسیار پر هزینه است. در ضمن، رقابت در صنعت مراقبت های بهداشتی درمانی افزایش یافته است.
سازمان های مختلف مراقبت های بهداشتی درمانی بسته به نیازهای گوناگون اقتصادی و سطوح متفاوت بیماری، انواع مختلفی از خدمات را ارائه می دهند. بازار بسیار رقابتی است؛ در حالی که فشار بیرونی از مقامات نظارتی، بیمارستان های ضعیف و غیر کارآمد را بسیار سریع از ورطه خارج می کند اما از دیگر سو در تلاش برای حفظ سلامت انسان ها، هرگونه کاهش در تعداد ارائه دهندگان خدمات بهداشتی درمانی یا تقلیل خدمات ایشان قابل پذیرش نیست.
فن آوری اطلاعات سلامت در طول سال ها از راه حل های اداری کوچک در واحدها تا توسعه راه حل های بزرگتر در سطوح سازمانی و از سیستم های مستقلی که راه حل های محدود و محلی را فراهم می کردند تا موارد پیچیده و متصل به همی که راه حل های جامع و یکپارچه را ارائه می دهند، تکامل یافته است. پیچیدگی در فن آوری اطلاعات سلامت نیز از سیستم های منفعل و واکنشی در حال حاضر به تعامل بیشتر و سیستم های فعال و هشداردهنده و تمرکز بیشتر بر کیفیت مراقبت تبدیل شده است. همچنین فن آوری اطلاعات سلامت، از پیشرفت های تکنولوژیک مانند سیستم های پایگاه داده، افزونگی کامل برای سیستم های ماموریت بحرانی و همچنین سیستم های رایانش ابری یا Cloud Computing که اخیراً در حال ظهور هستند به منظور ارائه راه حل های کارآمد و مطمئن برای حمایت از خدمات بهداشتی درمانی سود برده است.
به گفته فاستر و همکارانش رایانش ابری می تواند اینگونه تعریف شود: "یک پارادایم رایانشی که شامل مجموعه ای از سکوها و سرویس های انتزاعی، مجازی، پویا و مقیاس پذیر، مدیریتی، محاسباتی و ذخیره سازی برای پاسخ به یک تقاضا از طریق اینترنت است."رایانش ابری نشان دهنده لبه جدید و پیشرو برای فن آوری اطلاعات سلامت است. به کارگیری رایانش ابری در فن آوری اطلاعات سلامت فرصت های زیادی را برای ارائه خدمات بهداشتی درمانی فراهم می آورد.
صاحبان ابر، تسهیلات رایانشی، ذخیره سازی داده ها و نرم افزاری را نگهداری می کنند که روال های روزانه و روش های عملیات مراقبت های بهداشتی درمانی را در قالب قراردادهای کارآمد سطح خدمت (SLA) –مثلاً پرداخت به میزان مصرف ترافیک- به نحو انعطاف پذیر و مقیاس پذیری تسهیل می کنند. بدین ترتیب برخی از ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی درمانی فرصتی برای تغییر بار مدیریت و حفظ ونگهداشت فن آوری اطلاعات سلامت پیچیده خود به سمت ابر و یا مناسب تر اینکه به سمت ارائه دهندگان خدمات ابر یافته اند.
بنابراین، علاوه بر برداشتن بار عملیاتی از شانه های ارائه دهندگان خدمات بهداشتی درمانی، هزینه های عملیاتی و تعمیر و نگهداری نیز به میزان قابل توجهی کاهش می یابد. رایانش ابری همچنین پنجره فرصتی برای ارائه دهندگان خدمات بهداشتی درمانی گشوده است تا بخش هایی از اطلاعات خود را با سایر ذینفعان مانند سازمان های دولتی، مؤسسات پزوهش سلامت، شرکت های مجاز خصوصی مانند شرکت های بیمه و سایر بیمارستان ها به اشتراک بگذارند. به اشتراک گذاری اطلاعات بیماران اهداف متفاوتی را دنبال می کندکه نهایتاً به بهبود کیفیت سرویس های مراقبتی کمک می کند. با این حال، برای این اشتراک اطلاعات باید مقررات سختگیرانه ای وجود داشته باشد که چه کسی اطلاعات را به اشتراک می گذارد و اینکه حفظ حریم خصوصی بیماران چگونه تأمین می شود. با این حال، بر اساس مطالعه Kaletsch و همکارانش وقتی بحث از حریم خصوصی و به اشتراک گذاری اطلاعات در میان است، چندین تهدید مطرح است.
تهدیدات مهم عبارتند از: کارکردهای اجتـماعی که در آن، اگرچه کاربران می توانند انتخاب کنند که ناشناس بمانند، می توانند به راحتی و ناخودآگاه اطلاعات هویتی یا شخصی خود را لو دهند. تهدید دیگر فروش اطلاعات پزشکی است؛ زیرا برخی اطلاعات شخصی ممکن است به اندازه کافی آشکار نباشند که قبل از فروش مستثنی شوند. علاوه بر این ممکن است کاربران فهرستی صریح از آنچه را که توزیع یا فروخته شده پیدا نکنند و نمی توانند تصور کنند چه اطلاعاتی از آنها را شامل شده است. علاوه بر آن تهدید دیگری هم هست و آن هم مربوط به تحلیل وب انجام شده توسط اشخاص ثالثی است که از هر گونه اطلاعات موجود در وب برای یافتن پروفایل کاربری افراد و تبلیغات هدفمند استفاده می کنند. در چنین مواردی هم، برخی از مشکلات مربوط به حریم خصوصی بوجود می آیند، زیرا این سازمان ها رفتار و ترافیک کاربران را بر روی اینترنت مشاهده و ضبط می کنند و لذا حریم خصوصی آنها را نقض می کنند.
فرصت های ابر سلامت الکترونیک:
رایانش ابری یک مدل تجاری نوظهور است که به سازمانها اجازه می دهد تا نیاز به نگهداری داخلی سخت افزار، نرم افزار و زیرساخت های شبکه را از هزینه های خود حذف کنند. همچنین هزینه های استخدام متخصصان فنی را برای پشتیبانی و بهره برداری از زیرساخت های داخلی و راه حل های فناوری اطلاعات کاهش یا حتی حذف می کند. با استفاده از مجازی سازی و منابع اشتراکی، ابر (Cloud) راه حل های مختلف فناوری اطلاعات را بسته به درخواست خدمات برای نیازهای مختلف سازمانی ارائه می دهد. این طراحی شده است که قابل انعطاف و مقیاس پذیر باشد بنابراین مشتریان می توانند ظرفیت سیستم موجود خود را بدون سرمایه گذاری در اجزای زیربنایی جدید افزایش دهند. در حالی که رایانش ابری به طور قابل توجهی می تواند هزینه های فن آوری اطلاعات و پیچیدگی های آن را کاهش دهد، بهره وری منابع و ارائه خدمات را تسهیل کرده و افزایش می دهد.
انواع سازمان ها می توانند از رایانش ابری بهره مند شوند مانند سازمان های دولتی، شرکت های مالی، شرکت های سرگرمی آنلاین و ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی. نوع خاصی از رایانش ابری که برای بهبود مراقبت از بیمار استفاده می شود، ابر سلامت الکترونیک نامیده می شود و فرصت هایی را برای حل برخی از محدودیت های فعلی رو در روی فن آوری اطلاعات سلامت فراهم می آورد. قبل از بحث در خصوص فرصت های ابر سلامت الکترونیک، بدواً اشاره ای به برخی محدودیت های سیستم های فعلی سلامت الکترونیک می کنیم :
(الف) هزیـنه بالای اجرا و نگهداری فن آوری اطلاعات سلامت: فن آوری اطلاعات سلامت نیازمند سرمایه گذاری در نرم افزار، سخت افزار، زیرساخت های فنی، متخصصین فناوری اطلاعات و آموزش است. این امر می تواند هزینه های قابل توجهی را برای سازمان های بهداشتی درمانی به ویژه برای سازمان های متوسط و کوچک به بار بیاورد.
پیاده سازی فن آوری اطلاعات سلامت می تواند زمان بر و استرس زا باشد؛ آن هم برای سازمان های مراقبت های بهداشتی درمانی که در حال حاضر هم متحمل استرس فراوانی هستند از این بابت که متخصصان حوزه سلامت در آن صورت ناچارند مسئولیت های پروژه را در کنار وظایف مراقبت از بیمار خود داشته باشند. در نهایت، فن آوری اطلاعات سلامت نیاز به تیمهای اختصاصی و بودجه مناسب برای مدیریت و نگهداشت روزمره دارد.
(ب) چند پارگی فن آوری اطلاعات سلامت و تبادل نامناسب اطلاعات بیمار: فن آوری اطلاعات سلامت در اغلب موارد به شکل سیستم های کوچک بالینی یا اداری در بخش های مختلف سازمان ارائه دهنده خدمات بهداشتی درمانی وجود دارد؛ بنابراین داده های بیماران در حالتی پراکنده است و هر بخش های خاصی از این اطلاعات در سیستم های جداگانه ای جداگانه که در آن بخش ها یا کلینیک های خاص وجود دارد نگهداری می شود. چنین بسته های پراکنده ای، گردآوری و کنار هم قرار دادن اطلاعات و به اشتراک گذاری آن را در یک سازمان یا میان ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی درمانی مختلف به چالش می کشد.
(ج) فقدان مقررات / قوانین اجباری برای استفاده و حفاظت از اطلاعات الکترونیکی مراقبت های بهداشتی درمانی :
ثبت و ضبط و ارتباط: در حال حاضر، هیچ قانون یا مقررات جا افتاده ای برای ضمانت ضبط الکترونیکی اطلاعات بیمار بعلاوه قانونی که مسائل حفاظت و امنیت این اطلاعات را پوشش دهدوجود ندارد. به عنوان مثال، هیچ قانون عمومی به منظور حفظ حریم خصوصی بیماران و تبادل اطلاعات پزشکی آنها بین کشورها وجود ندارد. استانداردها و مقررات حفاظت از اطلاعات در کشورهای مختلف در سطوح متفاوتی هستند؛ برای مثال، در اروپا "دستورالعمل حریم خصوصی و ارتباطات الکترونیک" یا Privacy and Electronic Communications Directive (ePD) از اطلاعات شخصی بیماران محافظت می کند در حالی که " قانون انتقال و پاسخ گويي الکترونيک بيمه سلامت" (HIPPA) و زیرنویس D از "فن آوری اطلاعات سلامت برای سلامت اقتصادی و بالینی" (HITECH) که در ایالات متحده اجرا می شود استانداردهای محرمانگی و امنیت را برای سازمان های تحت پوشش HIPPA اعمال می کند.
(د) فقدان استانداردهای طراحی و توسعه ابر سلامت الکترونیک: هیچگونه استاندارد استقرار یافته ای برای ارائه دهندگان خدمات بهداشتی درمانی وجود ندارد تا برای طراحی و ساخت سیستم هایشان بکار برند. این موضوع مشتمل است بر تعاریف انواع داده ها، فرم ها و دفعات ثبت و ضبط داده ها در زمان به علاوه تعریف اینکه چگونه داده ها به دست می آیند، ذخیره، استفاده و محافظت می شوند. یکی از بزرگترین چالش های موجود در زمینه استاندارد سازی سلامت الکترونیک، تولید استانداردهای متعدد است؛ استانداردهایی مانند DICOM، ISO / TC 215، HL7، و غیره که توسط مبادی متعددی ایجاد شده است مثلا NEMA، ISO، و غیره که بسیاری از اینها با هم سازگار نبوده و یا در سطح سازمانی به طور مستقیم با یکدیگر هماهنگ نیستند. اطلاعات بیشتر در مورد استانداردهای موجود سلامت الکترونیک در گزارشی از سازمان ITU مربوط به سال 2011 موجود و از پورتال این سازمان قابل دریافت است.
با حرکت به سمت راه حل های مبتنی بر ابر (Cloud-based)، ممکن است راه های بهتری برای حل این مسائل پیدا شود و راهکار های کارآمد و مقرون به صرفه ارائه گردد. علاوه بر ارائه مراقبت مستقل در هر مرکز ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی درمانی، راه حل های ابر سلامت الکترونیک همچنین دارای پتانسیل حمایت از کار مشترک میان بخش های مختلف مراقبت های بهداشتی درمانی از طریق اتصال برنامه های کاربردی مختلف مراقبتی و یکپارچگی حجم زیادی از منابع پویا و متنوع اطلاعات در آنهاست. متخصصین مراقبت های بهداشتی درمانی و بیمارستان های پراکنده قادر به ایجاد شبکه هایی برای هماهنگی و تبادل اطلاعات با کارآیی بیشتری خواهند بود.
این شبکه ها در یکپارچگی و به اشتراک گذاری خدمات و داده ها انعطاف پذیر و مقیاس پذیر هستند. همه اینها به کاهش هزینه ها و افزایش اثربخشی سازمان های بهداشت و درمان کمک می کند. جمع آوری اطلاعات بیماران در یک مکان مرکزی به عنوان ابر سلامت الکترونیک مزایای بسیاری دارد از جمله :
o مراقبت بهتر از بیمار: توانایی ارائه یک پرونده پزشکی واحد که حاوی داده های بیمار از همه ی مراجعات بیمار در تمام اپراتورها است. این پرونده در هر کجا و در هر زمان در دسترس است و این به ارائه دهندگان خدمات بهداشتی درمانی اجازه می دهد تا دیدگاهی جامع از تاریخچه بیمار دست دهد و به فراخور، مناسب ترین درمان ارائه شود.
o کاهش هزینه: توانایی استفاده از قابلیت های رایانش ابری و ایجاد یک محیط مشترک به صرفه که در آن هزینه های سربار میان مشارکت کنندگان با انعطاف پذیری و متناظر با استفاده واقعی از منابع تقسیم می شود؛. این ویژگی برای ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی درمانی کوچک و متوسط بسیار مناسب است که می توانند از زیرساخت ها و سرویس های پیشرفته فناوری برای حمایت از عملیات مراقبتی خود بدون هزینه های اولیه و عملیاتی بالا استفاده کنند. جنبه دیگری از کاهش هزینه صرفه جویی ناشی از ایجاد پرونده پزشکی کلی و حتی جهانی است، در نتیجه هزینه های تبادل و به اشتراک گذاری اطلاعات بیمار وجود ندارد.